طرز استفاده از زودپز برقی

زودپز برقی وسیله‌ای کاربردی در آشپزخانه است که برای پخت و پز سریع مورد استفاده قرار می‌گیرد. زودپز دستگاهی است که با کمک فشار بخار بالا پخت و پز را انجام می‌دهد. در واقع زودپزهای برقی در ساده‌ترین حالت قابلیت تنظیم مدت زمان پخت را دارند و می‌توان از دستگاه هم به صورت آرام پز و هم برای پخت سریع غذا استفاده کرد. احتمالاً شما هم از صدای سوت زودپز و بوی مطبوع و دلنشین غذا خاطره‌ی خوبی دارید! زودپزهای روگازی قدیمی به مرور زمان جای خود را به زودپزهای برقی با قابلیت‌ها و امکانات جدید داده‌اند، البته زودپزهای روگازی در مقایسه با زودپزهای برقی ایمن نبوده و استفاده از آنها همیشه خطراتی را به دنبال داشت. جالب است که هنوز هم بسیاری از افراد این احساس ناامنی را در رابطه با استفاده از زودپزها دارند. زودپز برقی در واقع وسیله‌ای است که برای پخت و پز سریع از فشار بخار بالای آب استفاده می‌کند. یک دستگاه زودپز از یک بدنه‌ی اصلی و قابلمه‌ی پخت، درب و درپوش داخلی واشر نشت گیر و سوپاپ تخلیه بخار و سوپاپ اطمینان و ... تشکیل شده است. که با نصب درست این قطعات بر روی هم می‌توان به راحتی از دستگاه زودپز استفاده کرد.

اساس کار زودپز به این صورت است که با استفاده از فرآیند تولید بخار و بالا بردن نقطه جوش باعث پخت سریع غذا خواهد شد. زودپزها بر اساس نوع کارکرد دو نوع می‌باشند، زودپز روگازی و زودپز برقی. زودپز روگازی مانند زودپزهای قدیمی بر روی گاز گذاشته می‌شود؛ اما در زودپزهای برقی داستان متفاوت است و زودپز بر اساس جریان برق کار می‌کند. در واقع زودپزهای قدیمی دارای لوله‌ای برای تخلیه‌ی بخار اضافی بودند و زودپزهای برقی سوپاپ فنری تخلیه بخار و سوپاپ اطمینان دارند که به تخلیه‌ی اصولی و سریع فشار بخار داخل محفظه‌ی پخت کمک خواهد کرد.

قطعات و متعلقات زودپز

زودپز برقی دستگاهی است که از قطعات و متعلقات متفاوتی تشکیل می‌شود. این قطعات شامل بدنه‌ی اصلی دستگاه، درب زودپز، درپوش داخلی ضد سر ریز، واشر نشت گیر، سوپاپ فشار، سوپاپ اطمینان، قابلمه پخت و جمع کننده آب و کابل برق و ...می‌شود. برای استفاده‌ی راحت از زودپز کافی است که مواد غذایی و آب را به میزان لازم داخل قابلمه‌ی پخت بریزید و قابلمه‌ی پخت را داخل محفظه‌ی داخلی زودپز قرار دهید. درون محفظه‌ی داخلی زودپز یک المنت و صفحه‌ی گرمایشی قرار گرفته که با روشن کردن دستگاه و وصل کردن زودپز به جریان برق المنت هم روشن شده و صفحه گرمایشی شروع به تولید گرما خواهد کرد. سپس قابلمه‌ی پختی که بر روی صفحه‌ی گرمایشی و سنسور قرار گرفته است گرم شده و آب درونآن شروع به جوشیدن می‌کند. معمولاً به همراه زودپز برقی کفگیر و ملاقه مخصوص نیز عرضه می‌شود که از جنس پلاستیک بوده و برای جلوگیری از خط و خراش برداشتن پوشش داخلی قابلمه‌ی پخت می‌باشد.

میزان آب متناسب با میزان مواد غذایی

یکی از مواردی که به هنگام استفاده از زودپز باید به آن دقت کنید، میزان صحیح آب و مواد غذایی است. باید به میزان آب و مواد غذایی داخل قابلمه دقت کنید، چرا که در غیر این صورت امکان سر ریز شدن آب یا سوختن غذا وجود دارد. با توجه به نوع ماده غذایی باید میزان آب را تنظیم کرد؛ چرا که برخی از مواد غذایی مانند حبوبات بعد از پخته شدن حجمشان چند برابر می‌شود و همین باعث می‌گردد تا باعث سر ریز شدن آب داخل قابلمه پخت شود. هرگز قابلمه‌ی پخت را تا خط MAX درج شده بر روی آن پر نکنید و از پر کردن بیش از اندازه‌ی قابلمه‌ی پخت خودداری کنید. البته برای جلوگیری از سوخته شدن غذای داخل قابلمه‌ی پخت هم نباید آب داخل قابلمه‌ی پخت کمتر از میزان مورد نیاز باشد.

نکات ایمنی برای باز کردن درب زودپز

زودپزهای برقی معمولاً به شیوه‌ی خاصی باز می‌شوند و برای استفاده‌ی صحیح از آنها باید با شیوه‌ی درست باز کردن درب زودپز آشنایی داشته باشید. برای جلوگیری از خطرات احتمالی لازم است که تا تخلیه‌ی کامل فشار بخار منتظر بمانید. پس از بستن درب زودپز دوشاخه را به پریز برق متصل کنید، تا آب داخل دستگاه شروع به جوشیدن و بخار شدن کند. بخار آب ایجاد شده میزان فشار داخل قابلمه پخت را افزایش خواهد داد و با گذر زمان میزان بخار آب تولید شده بیشتر می‌شود و فشار زودپز نیز بالاتر خواهد رفت. بعد از اینکه میزان فشار بخار داخل محفظه‌ی زودپز به اندازه و سطح مشخصی رسید، مواد غذایی داخل قابلمه‌ی پخت شروع به پخته شدن می‌کنند. هنگامی که فشار بخار داخل قابلمه پخت از سطح معینی فراتر رفت به صورت اتوماتیک سوپاپ تخلیه‌ی بخار از وضعیت قفل خارج شده و بخار اضافی تخلیه می‌شود. اگر سوپاپ تخلیه‌ی بخار از پس تخلیه‌ی کامل فشار بخار برنیامد و همچنان فشار بخار آب بیشتر و بیشتر شد، سوپاپ اطمینان وارد عمل می‌شود و فشار بخار اضافی داخل قابلمه را خالی می کند. در واقع این تولید بخار و ذخیره سازی فشار بخار داخل قابلمه پخت باعث پخت غذا خواهد شد.

البته یکی دیگر از مواردی که در مورد پخت با زودپز مد نظر است، این است که آب در دمای 100 درجه سانتی گراد به نقطه جوش می‌رسد و زمانی کی که آب داخل قابلمه پخت به دمای جوش رسید و به بخار تبدیل شد، دما جوش آن بالا رفته و به جای 100 درجه در دمای 130 درجه سانتی گراد به دمای جوش می‌رسد. همین افزایش دمای جوشیدن آب باعث می شود که مواد غذایی داخل زودپز سریعتر پخته شوند. وقتی که مدت زمان پخت به اتمام رسید، برای باز کردن لازم است که تا تخلیه کامل فشار بخار آب منتظر بمانید و اجازه دهید که فشار بخار آب از طریق سوپاپ تخلیه بخار و سوپاپ اطمینان تخلیه گردد. دقت کنید تا زمانی که فشار بخار کاملاً تخلیه نشده باشد و ضامن قفل درب از وضعیت قفل خارج نشده باشد سعی نکنید درب را باز کنید و از وارد کردن فشار برای باز کردن درب خودداری نمایید.

طرز استفاده از زودپز برقی

زودپز برقی یک دستگاه همه کاره و همه فن حریف است که با توجه به برنامه های پخت سریع و متنوع توانایی افزایش دادن سرعت آشپزی را دارد و در زمان شما صرفه جویی به عمل می آورد و همجنین به حفظ ارزش و طعم مواد غذایی هم کمک می کند. استفاده راحت در کنار ایمنی بالایی که برای زودپزهای برقی جدید تعریف شده باعث شده به دستگاهی پرکاربرد در آشپزخانه‌ها تبدیل شود. پخت و پز در زودپز تحت تاثیر فشار بالا صورت می‌گیرد و همین باعث می‌شود که سموم مواد غذایی تحت تاثیر این فشار کاهش یابد. البته باید در انتخاب نوع مواد غذایی دقت کنید چرا که برخی از مواد غذایی مانند ماکارونی و غلات و ... به دلیل اینکه بعد از پخته شدن کف و لعاب زیادی ایجاد می‌کنند و این کف و لعاب باعث مسدود شدن دریچه‌های تخلیه بخار و سوپاپ اطمینان می‌شود، لذا برای پختن در زودپز مناسب نمی‌باشند. مسدود شدن مسیر دریچه تخلیه بخار و سوپاپ اطمینان شرایط ناامنی را ایجاد خواهد کرد. علاوه بر از بین بردن سموم مواد غذایی و صرفه جویی در زمان پخت، پخت غذا در زودپز نسبت به پخت به روش‌های معمولی به میزان آب کمتری نیاز دارد، بنابراین میزان ویتامین و موا معدنی به میزان بیشتری حفظ خواهد شد.

انواع زودپز برقی و گازی

زودپزها را بر اساس منبع انرژی مورد استفاده به دو دسته زودپزهای روگازی و زودپزهای برقی تقسیم می‌شوند. زودپزهای برقی از برق به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کنند و در مقایسه با زودپزهای روگازی دارای امکانات و قابلیت‌های پیشرفته تر و متنوع‌تری هستند. زودپزهای برقی دارای سیستم‌های امنیتی بی شماری هستند که استفاده از آنها را بسیار راحت خواهد کرد. زودپزهای برقی جدید دارای قابلیت تنظیم زمان و قابلیت تنظیم برنامه پخت و ... هستند و حتی در برخی مدل‌های چندکاره از برنامه های پخت متنوع و قابلیت پخت با تاخیر و تنظیم دما و ... نیز بهره می‌برند.

نکات ایمنی به هنگام استفاده از زودپز برقی

قبل از اولین استفاده حتماً درب و واشر و قابلمه پخت و تمام اجزای جدا شدنی زودپز را با آب و مواد شوینده بشویید. قبل از کار کردن با محصول از سالم بودن دستگاه مطمئن شوید، در واقع اگر بدنه زودپز یا بدنه قابلمه پخت ترک یا شکستگی داشته باشد هرگز از آن استفاده ننمایید، چرا که احتمال دارد خطرات جدی به دنبال داشته باشد.

زودپزهای برقی چندکاره علاوه بر قابلیت پخت سریع و تنظیم مدت زمان پخت از برنامه های متنوع پخت نیز پشتیبانی می‌کنند. که شامل برنامه بخارپز و سرخ کن و ... می‌باشد. برای استفاده از تمامی این قابلیتها و امکانات‌ها باید ابتدا طرز استفاده از زودپز یا دفترچه راهنمای زودپز را مطالعه نمایید.

همچنین برای استفاده‌ی ایمن از دستگاه باید حتماً از سالم بودن واشر نشت گیری که بر روی درپوش زودپز وصل شده است، اطمینان حاصل کنید. واشر نشت گیر از خارج شدن آب داخل جلوگیری می‌کند و از سر رفتن غذای داخل قابلمه پخت جلوگیری می‌کند. همچنین دریچه تخلیه بخار را باید بررسی کنید که توسط مواد غذایی و ... مسدود نشده باشد، تا امکان خروج هوا و بخار اضافه وجود داشته باشد.

دریچه تخلیه بخار باید در وضعیت بسته (قفل) قرار گیرد، تا بعد از تجمع بخار اضافی درون قابلمه پخت دریچه تخلیه باز شود و امکان خروج بخار اضافه وجود داشته باشد. یکی دیگر از نکاتی که باید در حین استفاده از زودپز به خاطر داشته باشید این است که از ریختن مواد غذایی که بر اثر پختن کف و لعاب زیادی ایجاد می کنند، خودداری کنید. چرا که احتمال مسدود شدن و گرفتگی دریجه تخلیه بخار بوسیله ذرات غذا یا کف و لعاب وجود دارد. مواد غذایی که نباید آنها را در زودپز بپزید، شامل رشته فرنگی، ماکارونی، جو و بلغور گندم و انواع حبوبات و ... می‌شود.

یکی دیگر از نکات امنیتی که باید در استفاده از زودپز رعایت کنید، این است که بیشتر از دو سوم حجم زودپز و کمتر از یک سوم حجم زودپز را از آب پر نکنید. چرا که در صورتی که بیشتر از دو سوم حجم زودپز را از آب پر کنید، احتمال سر ریز شدن آب و مواد غذایی وجود دارد و اگر کمتر از یک سوم حجم زودپز را از آب پر کنید، احتمال سوختن مواد غذایی و بخار شدن آب وجود دارد.همچنین از روشن کردن زودپز به صورت خالی و بدون آب خودداری کنید.

بعد از اینکه مدت زمان پخت تمام شد و دستگاه به صورت اتوماتیک در وضعیت گرم نگه دار قرار گرفت، باید سوپاپ اطمینان را در وضعیت (باز) بگذارید تا با حرکت کردن سوپاپ امکان خروج بخار اضافی درون زودپز وجود داشته باشد. دقت داشته باشید که تا زمانی که بخار درون زودپز به صورت کامل تخلیه نشده باشد، امکان باز کردن درب زودپز وجود ندارد. بعد از هر بار استفاده از زودپز حتماً درپوش و واشر نشت گیر و دریچه تخلیه بخار را به خوبی تمیز کرده و بشویید.